House of Derivatives ตอนที่ 3 ราคาของ futures บอกอะไร

จาก House of Derivatives ตอนที่ 2 ผมยกตัวอย่างชาวนาที่ได้ "บริหารความเสี่ยง" ในการทำนาโดยใช้ futures ซึ่งน่าทึ่งมากๆ ชาวนาสามารถวางแผนเพิ่มหรือลดผลผลิตให้สอดคล้องกับภาวะตลาดได้... ยังไงน่ะหรือครับ ก็เขาสามารถอ่านตลาดได้คร่าวๆ จากราคา futures นั่นไง

สมมติว่าราคาข้าวปัจจุบันอยู่ที่เกวียนละ 8,000 บาทแต่ราคา futures ของข้าวที่จะต้องส่งมอบในอีก 4 เดือนข้างหน้าอยู่ที่ 10,000 บาท ก็แสดงว่าตลาดส่งสัญญาณว่าในอีก 4 เดือนข้างหน้าข้าวจะมีราคาสูงขึ้น ซึ่งในความเป็นจริงราคาข้าวอาจขยับขึ้นไปที่ 9,500 บาทเท่านั้นก็ได้ แต่ก็ต้องบอกว่าการคาดการณ์ของตลาดโดยมากจะใกล้เคียงทีเดียว

เราลองมาดูกลไกว่าตลาดสามารถคาดการณ์อนาคตได้ใกล้เคียงความจริงได้ยังไง สมมติว่ามีเจ้าของโรงสีกลุ่มหนึ่งวิเคราะห์สภาพตลาดได้ผลออกมาว่าราคาข้าวมีแนวโน้มจะขยับจาก 8,000 บาทไปเป็น 9,000 บาทจึงตั้งราคาซื้อข้าวในอนาคต (ตั้งราคา futures) ไว้ที่ 9,000 บาท แต่เดี๋ยวก่อน! มีพ่อค้าข้าวรายใหญ่อีกรายเห็นว่าข้าวในตลาดโลกทำท่าจะขาดแคลนจึงเชื่อว่าราคาจะสูงกว่านั้น เขาเลยตั้งราคารับซื้อข้าวในอนาคตไว้ที่ 10,000 บาท ชาวนาจำนวนมากจึงหันมาทำสัญญากับพ่อค้าข้าวรายใหญ่ ในที่สุดกลุ่มเจ้าของโรงสีก็จำต้องขยับราคา futures ของตนเองขึ้นมารับซื้อที่ราคา 10,000 บาทบ้าง

จะเห็นได้ว่าจุดสมดุลของราคา futures เกิดขึ้นจากความเห็นชอบของคนส่วนใหญ่ในตลาด จากตัวอย่างที่ผ่านมาถ้าชาวนาพากันเห็นว่าราคาข้าวควรขยับขึ้นไปสูงกว่า 10,000 บาท ก็อาจจะไม่ยอมขายข้าวล่วงหน้าให้ใครเลย แต่ไปวัดดวงขายเอาตอนที่ผลผลิตออกทีเดียวเลยก็ได้ ความจริงแล้วราคามันก็เป็นเรื่องของ demand-supply เพียงแต่ตอนนี้เราต้องพยายามคิดไปถึงอนาคตเท่านั้น

ในปัจจุบันประเทศไทยของเราก็มี futures ที่อ้างอิงกับพืชผลทางการเกษตรหลายตัว ได้แก่ ข้าว ยางพารา และมันสำปะหลัง ผมไม่แน่ใจว่าจะมีชาวไร่ชาวนาสมัยใหม่ที่ใช้ประโยชน์จาก futures เหล่านี้มากน้อยเพียงใด แต่ถ้าวันหนึ่งมีคนเอาอินเตอร์เน็ตไปถึงหมู่บ้านที่ห่างไกลและมีคนไปให้ความรู้ เราคงจะได้เห็นม็อบชาวไร่ชาวนาน้อยลง พร้อมๆ กับเห็นเกษตรกรมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ... อันนี้ฝันล่วงหน้านะครับ เพราะส่วนมาก futures ที่ดังจริงๆ ของประเทศเราคือ futures ที่ผูกอยู่กับตลาดหุ้นต่างหาก ในตอนหน้าเราจะพา futures กระโจนเข้าสู่ตลาดหุ้นกัน