House of Derivatives ตอนที่ 2 Futures เกิดขึ้นง่ายๆ

เวลาที่เราซื้อขายข้าวของต่างๆ เรายื่นเงินให้แม่ค้าและแม่ค้าก็ยื่นของให้กับเรา การซื้อขายในรูปแบบนี้เกิดขึ้น ณ เวลาปัจจุบัน ถ้าจะเรียกว่า "หมูไปไก่มา" ก็คงไม่ผิดนัก สมมติว่ามีร้านขายกาแฟสดร้านหนึ่ง ทุกเช้าจะมีคนเข้าคิวยาวเพื่อรอซื้อกาแฟก่อนเข้าออฟฟิศไปทำงานซึ่งผมเองก็เป็นลูกค้าประจำกับเขาเหมือนกัน เย็นวันหนึ่งผมไปบอกกับคุณป้าจุ๊เจ้าของร้านว่าในวันรุ่งขึ้นผมจะซื้อมอคค่าเย็นอร่อยๆ สักแก้วให้คุณป้าทำเตรียมไว้ได้เลย ในวันต่อมาผมก็ไม่ต้องไปเข้าคิวรอ ... เยี่ยมมาก

สิ่งที่ผมทำคือการไป "สัญญา" กับป้าจุ๊ว่าจะซื้อกาแฟ สังเกตนะครับว่าการซื้อขายยังไม่ได้เกิดขึ้นในตอนเย็นวันนั้น เพียงแต่ว่ามีการสัญญาหรือตกลงกันไว้เฉยๆ คุณป้าก็ต้องเชื่อใจผมว่าจะมาซื้อจริง ส่วนผมก็ต้องเชื่อใจคุณป้าว่ามาถึงแล้วจะได้ของ เรื่องราวแบบนี้แหละครับเป็นที่มาของ derivative ตัวหนึ่งที่ชื่อว่า futures และที่มันได้ชื่ออย่างนั้นก็เพราะว่ามันเป็นเรื่องของอนาคตนั่นไง

เปลี่ยนจากภาพเล็กอย่างร้านกาแฟมาเป็นภาพใหญ่ในประเทศไทยที่ประชากรส่วนใหญ่มีอาชีพเกษตรกร ชาวนามีหน้าที่ปลูกข้าว ปัญหาประจำของชาวนาคือ "ควรปลูกมากน้อยแค่ไหนดี?" ถ้าจะกู้หนี้ยืมสินมาปลูกข้าวให้มากๆ ก็กลัวว่าปลูกเสร็จแล้วราคาข้าวจะตกต่ำ ขายข้าวก็ไม่ได้ราคา หนี้สินก็ต้องจ่าย เผลอๆ จะจนยิ่งกว่าเก่า ครั้นจะปลูกน้อยก็จะไม่พอกิน คิดแล้วก็กลุ้มใจ แต่แล้วทันใดนั้นเจ้าของโรงสีมีคุณธรรมยื่นข้อเสนอที่น่าสนใจ

เจ้าของโรงสี: "ตอนนี้ข้าวเกวียนละ 8,000 บาท แต่ผมได้ข่าวมาว่าปีนี้ข้าวจะแพงขึ้น เอางี้แล้วกัน ลุงกับญาติปลูกข้าวไป พอเก็บเกี่ยวได้มาส่งให้ผม 20 เกวียน ผมให้ราคาเกวียนละ 10,000 บาท"
ชาวนา: "แล้วถ้าถึงตอนนั้นราคาข้าวมันต่ำกว่าหมื่นล่ะ"
เจ้าของโรงสี: "ผมก็รับซื้อที่ 10,000"
ชาวนา: "งั้นถ้ามันสูงกว่าหมื่นล่ะ"
เจ้าของโรงสี: "ผมก็รับซื้อที่ 10,000 เหมือนกัน"

ชาวนาคิดใคร่ครวญดูแล้วเห็นว่าดีกว่าปลูกแบบเดาสุ่มไป อย่างน้อยก็ได้เงินตั้ง 200,000 บาท น่าจะพอค่าปุ๋ยค่ายาจึงตอบตกลง เหตุการณ์ต่อจากนั้นจะเป็นอย่างไรก็ช่างเถอะ แต่เราเห็นแล้วว่าความทุกข์ของชาวนาได้หมดไป เพราะอนาคตที่ไม่แน่นอนได้กลายเป็นสิ่งที่แน่นอน และนี่คือกลไกการทำงานของ futures ... สิ่งที่เจ้าของโรงสีสัญญาไว้กับชาวนาก็คือ futures นั่นเอง สังเกตว่าเจ้าของโรงสีและชาวนาตกลงราคา futures ตัวนี้ไว้ที่ 10,000 บาท ก็เพราะเชื่อว่าเป็นราคาที่น่าจะเหมาะสมในอนาคต